آیه 36 سوره یوسف

از دانشنامه‌ی اسلامی

وَدَخَلَ مَعَهُ السِّجْنَ فَتَيَانِ ۖ قَالَ أَحَدُهُمَا إِنِّي أَرَانِي أَعْصِرُ خَمْرًا ۖ وَقَالَ الْآخَرُ إِنِّي أَرَانِي أَحْمِلُ فَوْقَ رَأْسِي خُبْزًا تَأْكُلُ الطَّيْرُ مِنْهُ ۖ نَبِّئْنَا بِتَأْوِيلِهِ ۖ إِنَّا نَرَاكَ مِنَ الْمُحْسِنِينَ

[12–36] (مشاهده آیه در سوره)


<<35 آیه 36 سوره یوسف 37>>
سوره :سوره یوسف (12)
جزء :12
نزول :مکه

ترتیل

ترجمه (مکارم شیرازی)

ترجمه های فارسی

و با یوسف دو جوان دیگر هم (از ندیمان و خاصان شاه) زندانی شدند. یکی از آنها گفت: من در خواب دیدمی که انگور برای شراب می‌افشرم، و دیگری گفت: من در خواب دیدمی که بر بالای سر خود طبق نانی می‌برم و مرغان هوا از آن به منقار می‌خورند، (یوسفا) ما را از تعبیر آن آگاه کن، که تو را از نیکوکاران (و دانشمندان عالم) می‌بینیم.

و دو غلام [پادشاه مصر] با یوسف به زندان افتادند. یکی از آن دو نفر گفت: من پی در پی خواب می بینم که [برای] شراب، [انگور] می فشارم، و دیگری گفت: من خواب می بینم که بر سر خود نان حمل می کنم [و] پرندگان از آن می خورند، از تعبیر آن ما را خبر ده؛ زیرا ما تو را از نیکوکاران می دانیم.

و دو جوان با او به زندان درآمدند. [روزى‌] يكى از آن دو گفت: «من خويشتن را [به خواب‌] ديدم كه [انگور براى‌] شراب مى‌فشارم»؛ و ديگرى گفت: «من خود را [به خواب‌] ديدم كه بر روى سرم نان مى‌برم و پرندگان از آن مى‌خورند. به ما از تعبيرش خبر ده، كه ما تو را از نيكوكاران مى‌بينيم.»

دو جوان نيز با او به زندان افتادند. يكى از آن دو گفت: در خواب، خود را ديدم كه انگور مى‌فشارم. ديگرى گفت: خود را ديدم كه نان بر سر نهاده مى‌برم و پرندگان از آن مى‌خورند. ما را از تعبير آن آگاه كن، كه از نيكوكارانت مى‌بينيم.

و دو جوان، همراه او وارد زندان شدند؛ یکی از آن دو گفت: «من در خواب دیدم که (انگور برای) شراب می‌فشارم!» و دیگری گفت: «من در خواب دیدم که نان بر سرم حمل می‌کنم؛ و پرندگان از آن می‌خورند؛ ما را از تعبیر این خواب آگاه کن که تو را از نیکوکاران می‌بینیم.»

ترجمه های انگلیسی(English translations)

There entered the prison two youths along with him. One of them said, ‘I dreamt that I am pressing grapes.’ The other said, ‘I dreamt that I am carrying bread on my head from which the birds are eating.’ ‘Inform us of its interpretation,’ [they said], ‘for indeed we see you to be a virtuous man.’

And two youths entered the prison with him. One of them said: I saw myself pressing wine. And the other said: I saw myself carrying bread on my head, of which birds ate. Inform us of its interpretation; surely we see you to be of the doers of good.

And two young men went to prison with him. One of them said: I dreamed that I was pressing wine. The other said: I dreamed that I was carrying upon my head bread whereof the birds were eating. Announce unto us the interpretation, for we see thee of those good (at interpretation).

Now with him there came into the prison two young men. Said one of them: "I see myself (in a dream) pressing wine." said the other: "I see myself (in a dream) carrying bread on my head, and birds are eating, thereof." "Tell us" (they said) "The truth and meaning thereof: for we see thou art one that doth good (to all)."

معانی کلمات آیه

فتيان: در گذشته گفته شد: فتى به معنى غلام جوان است «فتيان»: دو غلام جوان. .

تفسیر آیه

تفسیر نور (محسن قرائتی)


وَ دَخَلَ مَعَهُ السِّجْنَ فَتَيانِ قالَ أَحَدُهُما إِنِّي أَرانِي أَعْصِرُ خَمْراً وَ قالَ الْآخَرُ إِنِّي أَرانِي أَحْمِلُ فَوْقَ رَأْسِي خُبْزاً تَأْكُلُ الطَّيْرُ مِنْهُ نَبِّئْنا بِتَأْوِيلِهِ إِنَّا نَراكَ مِنَ الْمُحْسِنِينَ «36»

و با يوسف، دو جوان ديگر وارد زندان شدند. يكى از آن دو (نزد يوسف آمد و) گفت: من در خواب خود را ديدم كه (انگور را) براى شراب مى‌فشارم و ديگرى گفت: من خود را در خواب ديدم كه بر سرم نانى مى‌برم و پرندگان از آن مى‌خورند، ما را از تعبير خوابمان آگاه ساز! همانا ما تو را از نيكوكاران مى‌بينيم.

نکته ها

در حديث مى‌خوانيم: دليل آنكه زندانيان، يوسف را نيكوكار ناميدند، اين بود كه به افراد مريض در زندان رسيدگى مى‌كرد و به نيازمندان كمك و براى ديگران، جا باز مى‌كرد. «1»

پیام ها

1- زندان يوسف، عمومى بوده است. «مَعَهُ السِّجْنَ»

2- خواب‌ها را ساده نگيريم، در بعضى از آنها اسرارى نهفته است. «أَرانِي أَعْصِرُ خَمْراً» (ممكن است انسان‌هاى عادّى نيز خواب‌هاى مهمى ببينند.)


«1». تفسير نورالثقلين- ميزان الحكمه (سجن).

جلد 4 - صفحه 202

3- انسان همه جا مى‌تواند مثمر ثمر باشد، حتّى در زندان. «نَبِّئْنا بِتَأْوِيلِهِ»*

4- نيكوكاران با صفاى دل چيزهايى درك مى‌كنند كه ديگران آن را نمى‌يابند. «نَبِّئْنا بِتَأْوِيلِهِ إِنَّا نَراكَ مِنَ الْمُحْسِنِينَ»*

5- اگر مردم اعتماد به كسى پيدا كنند، تمام رازهاى خود را با او در ميان مى‌گذارند. «إِنَّا نَراكَ مِنَ الْمُحْسِنِينَ»

6- انسان‌هاى وارسته، در زندان نيز روى افراد تأثير مى‌گذارند. «إِنَّا نَراكَ مِنَ الْمُحْسِنِينَ»

7- حتّى مجرمان و گناهكاران نيز براى نيكوكاران، جايگاه شايسته‌اى قايلند. «إِنَّا نَراكَ مِنَ الْمُحْسِنِينَ»

8- نيكوكاران همه جا حتّى در زندان مورد احترام و پناهگاه مردم هستند. «إِنَّا نَراكَ مِنَ الْمُحْسِنِينَ»*

9- نيكوكارى يوسف عليه السلام قدم اوّل او در جذب و تبليغ بود. (احسان و خدمت‌رسانى به زندانيان، سبب جذب قلوب و دريافت لقب محسن از زندانيان شد)*

10- بدون تمكن مالى و آزادى هم مى‌توان محسن بود. (يوسف در زندان نه ثروت داشت، نه آزادى) «إِنَّا نَراكَ مِنَ الْمُحْسِنِينَ»*

11- اوّل نيكوكارى خود را اثبات كنيد، سپس به تبليغ دين بپردازيد. (يوسف كه در نظر مردم نيكوكار شناخته شد، قبل از تعبير خواب دوستان زندانى، به تبليغ و ارشاد آنان پرداخته و به يكتاپرستى دعوت نمود)*

12- دادن آگاهى‌هاى صحيح از مصاديق احسان است. (ما را از اسرار خوابى كه ديده‌ايم آگاه ساز) «إِنَّا نَراكَ مِنَ الْمُحْسِنِينَ»*

تفسير نور(10جلدى)، ج‌4، ص: 203

تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)



وَ دَخَلَ مَعَهُ السِّجْنَ فَتَيانِ قالَ أَحَدُهُما إِنِّي أَرانِي أَعْصِرُ خَمْراً وَ قالَ الْآخَرُ إِنِّي أَرانِي أَحْمِلُ فَوْقَ رَأْسِي خُبْزاً تَأْكُلُ الطَّيْرُ مِنْهُ نَبِّئْنا بِتَأْوِيلِهِ إِنَّا نَراكَ مِنَ الْمُحْسِنِينَ (36)

پس يوسف عليه السّلام را به زندان وارد كردند:

وَ دَخَلَ مَعَهُ السِّجْنَ فَتَيانِ‌: و داخل شدند با يوسف عليه السّلام در زندان دو جوان، يكى طبّاخ ملك، نامش «مجله»، و ديگر ساقى، نامش «منو»، و جهت حبس آنها اين بود كه جماعتى از رعاياى مصر از شاه آزرده، خواستند تا او را زهر دهند، اين دو نفر را فريب و وعده مال بسيار دادند كه از راه طعام و شراب مقصود را بجا آورند، طباخ، مال را گرفته زهر در طعام نمود، ساقى پشيمان شده مال را نگرفت. وقت طعام، طباخ غذا را آورد، شرابدار بيامد گفت: اى ملك، طعام مخور كه زهر آلود است. طباخ گفت: شراب كه او دارد نيز زهر آلود است.

ملك گفت: چنين باشد؟ گفت: دروغ مى‌گويد. ملك، ساقى را گفت: از شراب بخور؛ ضررى به او نرسيد. طباخ را نيز امر به خوردن غذا نمود، ابا كرد،

جلد 6 - صفحه 218

حيوانى را آورده غذا را به او دادند، خورد و مرد. ملك فرمان داد تا هر دو را به زندان برند.

يوسف عليه السّلام در زندان تعبير خواب نمودى، چه زندانيان از دلتنگى، خوابهاى آشفته مى‌ديدند. چون صبح از خواب برخاستى هريكى چند خواب مختلف ديدند، خدمت يوسف عليه السّلام عرض و آن حضرت تعبير مى‌فرمود.

در خبر است كه‌ «1» يوسف عليه السّلام زندانيان را از دلتنگى تسلى مى‌داد كه خوشدل باشيد و صبر كنيد، خدا شما را اجر مرحمت فرمايد به فرج عاجل و ثواب آجل. خوشحال شدند، گفتند: (رحمة اللّه عليك) كيستى؟ فرمود: من يوسف بن يعقوب صفى اللّه بن اسحق ذبيح اللّه بن ابراهيم خليل اللّه. زندانبان گفت: اى پيغمبرزاده، و اللّه اگر توانستمى تو را رها كردمى، اكنون در خدمت تو تقصيرى نخواهم نمود. طباخ و ساقى خوابى جعل و براى امتحان به يوسف عليه السّلام گفتند براى امتحان، يا يكى خواب ديده بود. از على بن ابراهيم منقول است كه‌ «2» هر يك خواب ديگرى را به خود بستند.

قالَ أَحَدُهُما إِنِّي أَرانِي‌: يكى از آن دو نفر (ساقى) گفت: بدرستى كه من ديدم در خواب خود را در باغى يك اصل تاك و بر سر آن سه خوشه انگور رسيده و پياله ملك به دست من. أَعْصِرُ خَمْراً: مى‌فشردم در آن انگور را براى شراب.

وَ قالَ الْآخَرُ إِنِّي أَرانِي‌: و گفت ديگرى يعنى طباخ بدرستى كه من مى‌ديدم خود را در مطبخ ملك. أَحْمِلُ فَوْقَ رَأْسِي خُبْزاً: برمى‌داشتم بر بالاى سر خود نان را كه سه قرصه بود. تَأْكُلُ الطَّيْرُ مِنْهُ‌: مى‌خوردند مرغان از آن نان و مى‌ربودند. نَبِّئْنا بِتَأْوِيلِهِ‌: خبر ده ما را به تعبير اين. إِنَّا نَراكَ مِنَ الْمُحْسِنِينَ‌:

بدرستى كه ما تو را مى‌بينيم از نيكوكاران به اهل زندان و غير آن، چه يوسف عليه السّلام همه روزه تفقد حال آنها نموده بيماران را پرستارى و جامه‌هاى آنها را شستى و دوختى و ايشان را تسلى دادى، يا نيكو دانا در تعبير، چه هر خوابى‌

«1» تفسير منهج الصادقين ج 5 ص 41.

«2» اين مطلب در تفسير منهج الصادقين ج 5 ص 41 و 42 نقل شده.

جلد 6 - صفحه 219

را كه تعبير فرمودى موافق آن واقع شدى.

و عرّب كسى را كه صنعتى را نيك داند گويند (فلان يحسن كذا) فلانى اين قسمت را نيكو داند و چون حضرت يوسف نخواست تعبير خوابشان را زود بگويد، چه در آن هلاكت يكى از آنان بود، پس پيش از تعبير ايشان را به طريق قويم توحيد ارشاد تا بر اسلام بميرد، لذا اول بيان معجزه خود از اخبار به غيب تا دلالت كند بر صدق او در دعوت ايشان به اسلام و صحت تعبير او چنانچه انبياء هم اظهار معجزه و بعد از آن دعوت مى‌نمودند پس بدين جهت از تعبير اعراض كرده.


تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)


وَ دَخَلَ مَعَهُ السِّجْنَ فَتَيانِ قالَ أَحَدُهُما إِنِّي أَرانِي أَعْصِرُ خَمْراً وَ قالَ الْآخَرُ إِنِّي أَرانِي أَحْمِلُ فَوْقَ رَأْسِي خُبْزاً تَأْكُلُ الطَّيْرُ مِنْهُ نَبِّئْنا بِتَأْوِيلِهِ إِنَّا نَراكَ مِنَ الْمُحْسِنِينَ (36) قالَ لا يَأْتِيكُما طَعامٌ تُرْزَقانِهِ إِلاَّ نَبَّأْتُكُما بِتَأْوِيلِهِ قَبْلَ أَنْ يَأْتِيَكُما ذلِكُما مِمَّا عَلَّمَنِي رَبِّي إِنِّي تَرَكْتُ مِلَّةَ قَوْمٍ لا يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ هُمْ بِالْآخِرَةِ هُمْ كافِرُونَ (37) وَ اتَّبَعْتُ مِلَّةَ آبائِي إِبْراهِيمَ وَ إِسْحاقَ وَ يَعْقُوبَ ما كانَ لَنا أَنْ نُشْرِكَ بِاللَّهِ مِنْ شَيْ‌ءٍ ذلِكَ مِنْ فَضْلِ اللَّهِ عَلَيْنا وَ عَلَى النَّاسِ وَ لكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لا يَشْكُرُونَ (38)

ترجمه‌

و داخل شدند با او در زندان دو جوان گفت يكنفر از آندو همانا من ديدم خود را در خواب كه ميفشردم انگور را براى شراب و گفت ديگرى همانا من ديدم خود را در خواب كه برداشتم بالاى سرم نانى را كه ميخورند پرندگان از آن خبر ده ما را از تعبيرش همانا ما مى‌بينيم تو را از نيكوكاران‌

گفت نمى‌آيد براى شما خوراكى كه روزى داده شويد بآن مگر كه خبر دهم شما را بتعبير آن پيش از آنكه بيايد براى شما اين از چيزهائى است كه آموخت مرا پروردگارم همانا من واگذاردم كيش گروهى را كه نميگروند بخدا و آنها بآخرت ايمان ندارند

و پيروى نمودم كيش پدرانم ابراهيم و اسحق و يعقوب را روا نبوده است براى ما كه شريك قرار دهيم با خدا هيچ چيز را اين از فضل خدا است بر ما و بر مردم ولى بيشتر مردم شكر نميكنند.

تفسير

پس از آنكه حضرت يوسف بحكم عزيز وارد زندان شد دو نفر جوان ديگر هم با او وارد شدند كه قمّى ره فرموده آندو بنده پادشاه بودند يكى نانواى او و ديگرى ساقى بود و گفته شده پادشاه بزرگ مصر از طبّاخ و شربت دار خود بد گمان شده بود كه خواسته‌اند او را مسموم نمايند لذا هر دو را بزندان فرستاده بود و آندو با حضرت يوسف مأنوس شدند و او مدّعى علم تعبير شد و آنها خواستند او را امتحان نمايند يكى از آنها كه ساقى بود گفت من مى‌بينم خودم را در خواب كه شراب ميگيرم از انگور و اينكه نسبت داده فشردن را بشراب باعتبار آنستكه انگور شراب ميشود بفشردن مثل اينكه ميگويند آجر پخته شد با آنكه خشت پخته شده باعتبار آنكه خشت آجر ميشود به پختن و ميگويند جارى شد ناودان با آنكه جارى آب است باعتبار آنكه آب در ناودان يا بوسيله آن جارى ميشود پس يا در نسبت مسامحه شده يا در استعمال كلمه خمر و اراده انگور بملاحظه چيزيكه‌

جلد 3 صفحه 143

مئال امر انگور بآنست چنانچه يا در نسبت جريان بناودان مسامحه شده يا در استعمال ناودان و اراده آب بملاحظه آنكه مجراى آب است و اين را مجاز در اسناد يا در كلمه گويند و بنظر حقير اقرب مجاز در اسناد است و ديگرى كه نانوا بود گفت من مى‌بينم خودم را در خواب كه بالاى سرم قدحى گذارده‌ام كه در آن نان است و پرندگان از آن ميخورند چنانچه عيّاشى ره از امام صادق عليه السّلام نقل نموده و بعضى گفته‌اند سه سبد يا سفره بوده و مرغان درنده از آن ميخوردند و هر دو از حضرت تقاضاى تعبير خوابشان را نمودند و تصديق كردند كه او از اهل احسان و نيكوكارى است عياشى از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه چون پادشاه امر بحبس يوسف عليه السّلام نمود در زندان خداوند بآنحضرت تعليم فرمود علم تعبير خواب را و او خواب زندانيان را تعبير ميفرمود و دو غلامى كه با او بزندان در آمدند در همان روز چون شب خوابيدند و صبح برخاستند گفتند باو ما ديشب خوابى ديديم براى ما تعبير نما بتقريب مذكور در آيه و در كافى از آن حضرت نقل نموده كه او يعنى يوسف عليه السّلام توسعه ميداد جاى را بر اهل مجلس و قرض ميكرد براى اهل احتياج و كمك ميكرد با ضعفاء و قمى ره از آن حضرت نقل نموده كه او قيام ميكرد براى پرستارى مريض و خواهش مينمود براى محتاج و توسعه ميداد بر محبوس و بنظر حقير همين اخلاق موجب آن شده كه آندو تصديق احسان او را نموده‌اند و بعضى گفته‌اند مراد آن دو اين بوده كه خوب تعبير خواب ميكنى در هر حال پس از آنكه آنحضرت توجّه و احتياج آنها را بخود احراز فرمود وسيله‌اى براى دعوت آنها بتوحيد بدست آورد و قبلا مدّعى معجزه شد تا بدانند كه پيغمبر است و فرمود علم من منحصر بتعبير خواب نيست من خبر ميدهم بشما كه چه خوراكى براى ارتزاق شما ميآورند و اوصاف و خواص آن چيست پيش از آنكه بياورند براى شما چون تأويل خبر دادن از مئال امر چيزى است پيش از تحقّق آن و اينجا خبر دادن از طعام آنها است قبل از حضورش مانند حضرت عيسى عليه السّلام كه خبر ميداد چه ميخورند و چه ذخيره ميكنند در خانه‌هاشان و اين يكى از علومى است كه خداوند بمن تعليم فرموده بطريق الهام و وحى بدون اسباب عادى و باين مقام نميرسد جز مؤمن موحّد و من قبول ننمودم طريقه كسانيرا كه ايمان نمى‌آورند بخداى يگانه‌

جلد 3 صفحه 144

و آنها كسانى هستند كه منكر معادند چون اقرار بتوحيد ملازم با اقرار بمعاد و انكارش ملازم با انكار آنست و بنظر حقير براى افاده اين نكته كلمه هم مكرّر شده اگر چه گفته‌اند براى تأكيد است و اين نظريّه با تامّل مكشوف ميشود بلكه متابعت نمودم مسلك پدران خود ابراهيم و اسحق و يعقوب عليهم السلام را كه فضل ايشان معروف و نبوّتشان مشهور است و من از چنين دودمان شريفى هستم هرگز روا نبوده و نباشد از براى احدى خصوصا ما خانواده نبوت و رسالت كه هيچ موجود و مصنوع و امرى را شريك با خدا قرار دهيم اين توحيد و دعوت بآن و نبوت از تفضّلات الهى است بر ما و بر ساير مردم كه موحّد شوند و مهتدى بهدايت ما گردند و پيرامون شرك و فساد نگردند ولى بيشتر خلق از اين نعمت عظمى شكر گذارى نميكنند و اجابت دعوت انبياء را نمينمايند و متنبّه نميشوند ..

اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)


وَ دَخَل‌َ مَعَه‌ُ السِّجن‌َ فَتَيان‌ِ قال‌َ أَحَدُهُما إِنِّي‌ أَرانِي‌ أَعصِرُ خَمراً وَ قال‌َ الآخَرُ إِنِّي‌ أَرانِي‌ أَحمِل‌ُ فَوق‌َ رَأسِي‌ خُبزاً تَأكُل‌ُ الطَّيرُ مِنه‌ُ نَبِّئنا بِتَأوِيلِه‌ِ إِنّا نَراك‌َ مِن‌َ المُحسِنِين‌َ (36)

و داخل‌ شد ‌با‌ يوسف‌ ‌در‌ زندان‌ دو جوان‌ ‌ يا ‌ دو غلام‌ ‌گفت‌ يكي‌ ‌از‌ ‌آن‌ دو بدرستي‌ ‌که‌ ‌من‌ ديدم‌ ‌در‌ خواب‌ ‌که‌ ميفشردم‌ شراب‌ ‌را‌ و ديگري‌ ‌گفت‌ بدرستي‌ ‌که‌ ‌من‌ ديدم‌ ‌که‌ روي‌ سر نان‌ حمل‌ داشتم‌ طيور آمدند و نانها ‌را‌ خوردند خبر بده‌ ‌ما ‌را‌ بعاقبت‌ ‌اينکه‌ كار و تعبير ‌اينکه‌ خوابها بدرستي‌ ‌که‌ ‌ما تو ‌را‌ ‌از‌ نيكوكاران‌ ميبينيم‌ وَ دَخَل‌َ مَعَه‌ُ السِّجن‌َ فَتَيان‌ِ فتي‌ جوان‌ ‌را‌ ميگويند چنانچه‌ ميفرمايد سَمِعنا فَتًي‌ يَذكُرُهُم‌ يُقال‌ُ لَه‌ُ إِبراهِيم‌ُ انبياء ‌آيه‌ 61، و اطلاق‌ ‌بر‌ غلام‌ ‌يعني‌ ‌عبد‌ ‌هم‌ ميشود و فتاة ‌هم‌ ‌بر‌ زن‌ جوان‌ و ‌بر‌ اماء ميشود و گفتند ‌در‌ حديث‌ دارد ‌که‌

(‌لا‌ تقولن‌ احدكم‌ عبدي‌ و امتي‌ و لكن‌ فتاي‌ و فتاتي‌)

و ميفرمايد وَ لا تُكرِهُوا فَتَياتِكُم‌ عَلَي‌ البِغاءِ إِن‌ أَرَدن‌َ تَحَصُّناً نور ‌آيه‌ 33. ‌يعني‌ امائكم‌ چنان‌ ‌که‌ غلام‌ ‌هم‌ دو معني‌ دارد بمعني‌ جوان‌ وِلدان‌ٌ مُخَلَّدُون‌َ واقعه‌ 17، دهر 19، و حضرت‌ ابي‌ ‌عبد‌ اللّه‌ عرض‌ كرد ‌در‌ مناجات‌ ‌با‌ ‌خدا‌

(‌قد‌ برز ‌عليهم‌ غلاما اشبه‌ ‌النّاس‌ خلقا و خلقا و منطقا برسولك‌)

و بمعني‌ ‌عبد‌ ‌هم‌ اطلاق‌ ‌شده‌.

جلد 11 - صفحه 193

باري‌ ممكن‌ ‌است‌ مراد دو مملوك‌ ملك‌ باشند يكي‌ مأمور بطعام‌ ملك‌ و ديگري‌ مأمور شراب‌ ‌او‌ و وجه‌ دخول‌ ‌آنها‌ ‌در‌ سجن‌ گفتند ‌که‌ ملك‌ احتمال‌ داد ‌که‌ آنكه‌ مأمور بطعام‌ ‌بود‌ زهر ‌در‌ طعام‌ زده‌ و آنكه‌ مأمور شراب‌ بوده‌ ‌او‌ ‌را‌ اعانت‌ كرده‌ سپس‌ كشف‌ شد ‌که‌ مأمور بطعام‌ زهر داخل‌ ‌در‌ طعام‌ كرده‌ ‌او‌ ‌را‌ بدار زدند و مأمور شراب‌ بي‌تقصير بوده‌ ‌او‌ ‌را‌ ‌بر‌ كار ‌خود‌ مقرر كردند، و ممكن‌ ‌است‌ ‌اينکه‌ دو جوان‌ بودند ‌در‌ دستگاه‌ ملك‌ مشغول‌ باين‌ دو شغل‌ بودند.

قال‌َ أَحَدُهُما آنكه‌ مأمور شراب‌ ‌بود‌ إِنِّي‌ أَرانِي‌ أَعصِرُ خَمراً ‌يعني‌ انگور ميفشردم‌ ‌که‌ ‌براي‌ ملك‌ ‌ يا ‌ آب‌ انگور ببرم‌ ‌که‌ اطلاق‌ خمر ‌بر‌ ‌او‌ ميشود ‌ يا ‌ شراب‌ كنم‌ ‌براي‌ ملك‌.

وَ قال‌َ الآخَرُ آنكه‌ مأمور بطعام‌ بوده‌ إِنِّي‌ أَرانِي‌ أَحمِل‌ُ فَوق‌َ رَأسِي‌ خُبزاً ‌که‌ طعام‌ ‌براي‌ ملك‌ ميبردم‌ تَأكُل‌ُ الطَّيرُ مِنه‌ُ طيور خوردند ‌از‌ ‌آن‌ خبزها نَبِّئنا بِتَأوِيلِه‌ِ تأويل‌ مآل‌ كار و عاقبت‌ و پيش‌ آمد ميان‌ دو رؤيا چيست‌ ‌که‌ تعبير بتعبير ميكنند و ‌از‌ كجا فهميدند ‌که‌ حضرت‌ يوسف‌ عالم‌ بتأويل‌ ‌است‌ شايد ‌خود‌ حضرت‌ يوسف‌ [ع‌] قبلا فرموده‌ ‌باشد‌ ‌که‌ ‌من‌ علم‌ بتأويل‌ خواب‌ دارم‌ ‌ يا ‌ آنكه‌ ‌آنها‌ ‌از‌ جلالت‌ و حسن‌ اعمال‌ ‌او‌ استكشاف‌ كرده‌ بودند بقرينه‌ إِنّا نَراك‌َ مِن‌َ المُحسِنِين‌َ ‌که‌ گفتند حضرتش‌ بزندانيها احسان‌ و محبت‌ ميكرد ‌از‌ طعام‌ ‌خود‌ بآنها ميداد، ‌اگر‌ جاي‌ ‌آنها‌ تنگ‌ ‌بود‌ توسعه‌ ميداد، ‌آنها‌ ‌را‌ نصيحت‌ ميكرد، ‌با‌ ‌آنها‌ خوش‌ سلوكي‌ مينمود، دلداري‌ ميداد، امر بصبر ميفرمود، ديدن‌ ‌آنها‌ ميرفت‌.

194

برگزیده تفسیر نمونه


]

(آیه 36)- از جمله کسانی که با یوسف وارد زندان شدند، دو جوان بودند چنانکه آیه می‌فرماید: «و دو جوان، همراه او وارد زندان شدند» (وَ دَخَلَ مَعَهُ السِّجْنَ فَتَیانِ).

و از آنجا که وقتی انسان نتواند از طریق عادی و معمولی دسترسی به اخبار پیدا کند احساسات دیگر او به کار می‌افتد، تا مسیر حوادث را جستجو و پیش بینی کند خواب و رؤیا هم برای او مطلبی می‌شود.

از همین رو یک روز این دو جوان که گفته می‌شود یکی از آن دو مأمور «آبدار خانه شاه» و دیگری سرپرست غذا و آشپزخانه بود، و به علت سعایت دشمنان و اتهام به تصمیم بر مسموم نمودن شاه، به زندان افتاده بودند، نزد یوسف آمدند و هر کدام خوابی را که شب گذشته دیده بود و برایش عجیب و جالب

ج2، ص421

می‌نمود بازگو کرد.

«یکی از آن دو گفت: من در عالم خواب چنین دیدم که انگور را برای شراب ساختن می‌فشارم»! (قالَ أَحَدُهُما إِنِّی أَرانِی أَعْصِرُ خَمْراً).

«و دیگری گفت: من در خواب دیدم که مقداری نان روی سرم حمل می‌کنم، و پرندگان (آسمان می‌آیند و) از آن می‌خورند» (وَ قالَ الْآخَرُ إِنِّی أَرانِی أَحْمِلُ فَوْقَ رَأْسِی خُبْزاً تَأْکُلُ الطَّیْرُ مِنْهُ).

سپس اضافه کردند: «ما را از تعبیر خوابمان آگاه ساز که تو را از نیکوکاران می‌بینیم» (نَبِّئْنا بِتَأْوِیلِهِ إِنَّا نَراکَ مِنَ الْمُحْسِنِینَ).

سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:

تفسیر های فارسی

ترجمه تفسیر المیزان

تفسیر خسروی

تفسیر عاملی

تفسیر جامع

تفسیر های عربی

تفسیر المیزان

تفسیر مجمع البیان

تفسیر نور الثقلین

تفسیر الصافی

تفسیر الکاشف

پانویس

  1. تفسیر احسن الحدیث، سید علی اکبر قرشی

منابع